Οι ΗΠΑ του Τραμπ μπορεί να αποχωρήσουν από το ΝΑΤΟ…. Και αυτό φαντάζει ως μια μεγάλη πιθανότητα, σύμφωνα με όσα διαδραματίζονται αυτή τη στιγμή στις γεωπολιτικές/γεωστρατηγικές εξελίξεις… Και είναι πολύ πιθανόν αυτό να συμβεί εάν η Ευρώπη εκτροχιάσει τις συνομιλίες ΗΠΑ-Ρωσίας…
Ο πρώην αξιωματικός του Πενταγώνου και μελετητής της Task Force EMP Ντέιβιντ Πάιν έχει προτείνει ότι η προοπτική της αποχώρησης των Ηνωμένων Πολιτειών από τον Ντόναλντ Τραμπ από το ΝΑΤΟ είναι μια πραγματική και σημαντική πιθανότητα. Σύμφωνα με την Pyne, ο Τραμπ μπορεί να λάβει αυτήν την πορεία δράσης εάν τα ευρωπαϊκά έθνη επιχειρήσουν να εμποδίσουν τις διπλωματικές προσπάθειές του να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία μέσω απευθείας διαπραγματεύσεων με τη Ρωσία. Αυτή η πιθανή κίνηση σηματοδοτεί μια βαθιά αλλαγή στις ευθυγραμμίσεις παγκόσμιας ασφάλειας, με μακροπρόθεσμες συνέπειες για το ΝΑΤΟ, την ευρωπαϊκή σταθερότητα και την ευρύτερη γεωπολιτική τάξη.
Ιστορικό: Η άποψη του Τραμπ για τις σχέσεις του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ-Ρωσίας
Κατά τη διάρκεια της πρώτης του θητείας, ο Τραμπ αμφισβήτησε επανειλημμένα τη χρησιμότητα του ΝΑΤΟ, χαρακτηρίζοντάς το ξεπερασμένο και υποδηλώνοντας ότι οι στρατιωτικές δεσμεύσεις των ΗΠΑ στην Ευρώπη δεν ήταν πλέον δικαιολογημένες. Δύο φορές, σύμφωνα με πληροφορίες, σκέφτηκε να αποχωρήσει από τη συμμαχία, απογοητευμένος από την αποτυχία των ευρωπαϊκών εθνών να εκπληρώσουν τις οικονομικές τους δεσμεύσεις και την εξάρτησή τους από τη στρατιωτική προστασία των ΗΠΑ χωρίς ανάλογες συνεισφορές.
Η επιστροφή του Τραμπ στην εξουσία το 2025 έχει αναζωπυρώσει αυτά τα συναισθήματα, ειδικά καθώς επιδιώκει να αναδιαμορφώσει την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ έναντι της Ρωσίας. Η κυβέρνησή του φέρεται να διερευνά σημαντικές μειώσεις στην παρουσία 100.000 στρατιωτών των ΗΠΑ στην Ευρώπη, μειώνοντάς την κατά 20.000 στρατιώτες αρχικά και πιθανώς έως και 50.000 ή περισσότερους, εάν η ευρωπαϊκή αντίσταση στις πολιτικές του συνεχιστεί.
Η προσέγγιση της κυβέρνησης Μπάιντεν στο ΝΑΤΟ ήταν μια προσέγγιση ενίσχυσης των διατλαντικών συμμαχιών ως απάντηση στις στρατιωτικές επιχειρήσεις της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η στρατηγική του Τραμπ, αντίθετα, φαίνεται να περιλαμβάνει την απεμπλοκή των ΗΠΑ από τις ευρωπαϊκές συγκρούσεις και τη μετατόπιση της παγκόσμιας ισορροπίας δυνάμεων μέσω της εξομάλυνσης των σχέσεων με τη Μόσχα.
Μια νέα επαναφορά ΗΠΑ-Ρωσίας: Η παράκαμψη της Ευρώπης
Ο δηλωμένος στόχος του Τραμπ είναι να σφυρηλατήσει μια άμεση ειρηνευτική συμφωνία με τη Ρωσία για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία – μια προσπάθεια που παραγκωνίζει άμεσα τόσο τα ευρωπαϊκά έθνη όσο και την ίδια την ουκρανική κυβέρνηση. Σε αντίθεση με τους Ευρωπαίους ηγέτες, οι οποίοι διατήρησαν σθεναρή αντίθεση σε οποιονδήποτε συμβιβασμό με τη Ρωσία, ο Τραμπ βλέπει τον Πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι ως το κύριο εμπόδιο για την ειρήνη. Επισημαίνει το διάταγμα του Zelensky του 2022 που απαγορεύει τις διαπραγματεύσεις με τη Μόσχα ως βασικό εμπόδιο.
Αφαιρώντας την Ευρώπη από τη διαδικασία διαπραγμάτευσης, ο Τραμπ οραματίζεται μια «ρωσική επαναφορά» παρόμοια με τις σχέσεις πριν το 2014, όπου η Ουάσιγκτον και η Μόσχα αντιμετωπίζουν η μία την άλλη ως ίσο. Αυτό θα συνεπαγόταν την αναγνώριση της περιφερειακής σφαίρας επιρροής της Ρωσίας, ενώ παράλληλα θα εξασφαλίσει στρατηγικές συμφωνίες για τον έλεγχο των όπλων, το εμπόριο και την αμοιβαία μη παρέμβαση.
Στρατηγικές επιπτώσεις: Μια «Yalta 2.0» χωρίς Ευρώπη
Ο Ντέιβιντ Πάιν υποστηρίζει ότι το σχέδιο του Τραμπ αντικατοπτρίζει τις γεωπολιτικές ανακατατάξεις της αρχικής Διάσκεψης της Γιάλτας του 1945, όπου οι ΗΠΑ, η Σοβιετική Ένωση και το Ηνωμένο Βασίλειο χώρισαν τον μεταπολεμικό κόσμο σε σφαίρες επιρροής. Ωστόσο, σε αυτό που ο Pyne αποκαλεί «Yalta 2.0», τα ευρωπαϊκά έθνη θα έμεναν χωρίς θέση στο τραπέζι.
Το σκεπτικό πίσω από αυτήν την προσέγγιση έχει τις ρίζες του στη μεταβαλλόμενη δυναμική ισχύος της παγκόσμιας ασφάλειας. Ενώ η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο διαθέτουν πυρηνικά οπλοστάσια, δεν έχουν τη στρατιωτική και πολιτική επιρροή για να διαμορφώσουν αποφασιστικά το μέλλον της παγκόσμιας ασφάλειας. Σύμφωνα με τον Pyne, μόνο τρεις δυνάμεις – οι ΗΠΑ, η Ρωσία και η Κίνα – έχουν το στρατιωτικό και στρατηγικό βάρος για να δημιουργήσουν μια νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων. Αποκλείοντας την Ευρώπη από τις διαπραγματεύσεις, ο Τραμπ θα επαναπροσδιορίσει ουσιαστικά τη δομή της παγκόσμιας δύναμης, μειώνοντας τη συνάφεια του ΝΑΤΟ και ενισχύοντας μια παγκόσμια τάξη όπου η Ουάσιγκτον, η Μόσχα και το Πεκίνο θέτουν τους κανόνες.
Συνέπειες για το ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ασφάλεια
Μια πιθανή αποχώρηση των ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ θα προκαλέσει σοκ σε όλη την Ευρώπη. Η συμμαχία αποτελεί το θεμέλιο της ευρωπαϊκής ασφάλειας από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, λειτουργώντας αποτρεπτικά έναντι των εξωτερικών απειλών. Μια αποχώρηση από τις ΗΠΑ θα εγείρει πολλές σημαντικές ανησυχίες:
- Ευρωπαική αμυντική ευπάθεια: Χωρίς τη στρατιωτική υποστήριξη των ΗΠΑ, τα ευρωπαϊκά μέλη του ΝΑΤΟ θα πρέπει να επεκτείνουν σημαντικά τις δικές τους αμυντικές δυνατότητες. Η Γερμανία, η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο πιθανότατα θα αναγκαστούν να επιταχύνουν τις στρατιωτικές δαπάνες και να ενισχύσουν τις αμυντικές τους βιομηχανίες.
- Στρατηγική αναδιάταξη στην Ανατολική Ευρώπη: Χώρες όπως η Πολωνία και τα κράτη της Βαλτικής, που βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στην αποτρεπτική δύναμη του ΝΑΤΟ κατά της Ρωσίας, θα βρεθούν σε εξαιρετικά επισφαλή θέση. Αυτά τα έθνη ενδέχεται να αναζητήσουν εναλλακτικές εγγυήσεις ασφάλειας ή ακόμη και να αναπτύξουν ανεξάρτητες αποτρεπτικές ικανότητες, συμπεριλαμβανομένων των πυρηνικών επιλογών.
- Ενισχυμένη θέση της Ρωσίας: Η αποχώρηση των ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ θα έδινε στη Ρωσία πιο ελεύθερο χέρι να επηρεάσει τις ευρωπαϊκές υποθέσεις. Η Μόσχα θεωρούσε από καιρό το ΝΑΤΟ ως άμεση απειλή για την ασφάλειά της και η αποδυνάμωση της συμμαχίας θα εξυπηρετούσε τα μακροπρόθεσμα στρατηγικά της συμφέροντα.
- Διάσπαση της Δυτικής Συμμαχίας: Η αποχώρηση των ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ πιθανότατα θα οδηγήσει σε κατάγματα και εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Χωρίς την ομπρέλα της προστασίας των ΗΠΑ, οι διαφωνίες σχετικά με τις πολιτικές ασφάλειας, τη στρατιωτική ηγεσία και την πυρηνική αποτροπή θα επιδείνωναν τις υπάρχουσες διαιρέσεις μεταξύ των μελών της ΕΕ.
Η μοίρα της Ουκρανίας και το μέλλον του ΝΑΤΟ
Το σχέδιο του Τραμπ θα άφηνε την Ουκρανία σε μια εξαιρετικά ευάλωτη θέση. Εάν η κυβέρνησή του αναγνωρίσει τα ρωσικά εδαφικά κέρδη με αντάλλαγμα τον τερματισμό των εχθροπραξιών, η ηγεσία της Ουκρανίας θα αναγκαζόταν είτε να αποδεχθεί μια σκληρή διευθέτηση είτε να συνεχίσει να πολεμά χωρίς ισχυρή δυτική υποστήριξη. Με τις ΗΠΑ να απομακρύνονται από την άμεση στρατιωτική υποστήριξη, η ικανότητα του Κιέβου να διατηρήσει μια παρατεταμένη σύγκρουση θα μειωνόταν, αναγκάζοντας πιθανότατα ένα αποτέλεσμα από τις διαπραγματεύσεις υπέρ της Ρωσίας.
Για το ΝΑΤΟ, η πιθανή αποχώρηση του Τραμπ θα λειτουργούσε ως υπαρξιακή κρίση. Η συμμαχία ιδρύθηκε αρχικά για να αντιμετωπίσει τον σοβιετικό επεκτατισμό και ενώ έχει εξελιχθεί από τον Ψυχρό Πόλεμο, η βασική της λειτουργία παραμένει η συλλογική άμυνα των κρατών μελών. Εάν οι ΗΠΑ αποχωρούσαν, το ΝΑΤΟ θα μπορούσε να συνεχίσει να υπάρχει με μειωμένη ικανότητα, αλλά η αποτελεσματικότητά του και οι αποτρεπτικές του ικανότητες θα αποδυναμώνονταν σοβαρά. Όπως σοβαρά θα αποδυναμώνονταν και οι επεκτατικές του δυνατότητες…
Συμπέρασμα: Μια νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων;
Η πιθανή αποχώρηση του Τραμπ από το ΝΑΤΟ δεν είναι απλώς μια αλλαγή πολιτικής. αντιπροσωπεύει μια θεμελιώδη αναδιάταξη της παγκόσμιας ισχύος. Εάν πραγματοποιηθεί, θα σήμαινε το τέλος του συστήματος διατλαντικής συμμαχίας μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και την αρχή ενός πολυπολικού κόσμου όπου οι περιφερειακές σφαίρες επιρροής υπαγορεύουν ρυθμίσεις ασφαλείας.
Για την Ευρώπη, αυτό θα σήμαινε επείγουσα ανάγκη για αυτοδυναμία στην άμυνα. Για τη Ρωσία, θα μπορούσε να σημαίνει την επιτυχή υλοποίηση των στρατηγικών της στόχων που επιδιώκονται από καιρό στην Ανατολική Ευρώπη. Και για τις ΗΠΑ, θα σηματοδοτούσε τη μετάβαση από έναν παγκόσμιο φορέα επιβολής σε έναν πιο επιλεκτικό διαμεσολαβητή εξουσίας, εστιασμένο στη διπλωματία των μεγάλων δυνάμεων και όχι στις στρατιωτικές εμπλοκές.
Τελικά, η προσέγγιση του Τραμπ στις σχέσεις του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ-Ρωσίας σηματοδοτεί μια απομάκρυνση από δεκαετίες ορθοδοξίας της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ. Το αν αυτή η μετατόπιση θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη σταθερότητα ή νέες συγκρούσεις θα εξαρτηθεί από το πώς η Ευρώπη, η Ρωσία και άλλοι παγκόσμιοι παράγοντες θα ανταποκριθούν σε αυτή τη σεισμική αλλαγή στο γεωπολιτικό τοπίο.
Η απόσυρση του Τραμπ από την Ουάσιγκτον από το ΝΑΤΟ «είναι μια ρεαλιστική απειλή», λέει στο Sputnik ο μελετητής της Ομάδας Εργασίας EMP και πρώην αξιωματικός του Πενταγώνου Ντέιβιντ Πάιν.
Θα μπορούσε να το κάνει αυτό «είτε αποσύροντας τις εγγυήσεις ασφαλείας των ΗΠΑ για μεμονωμένες χώρες που αντιτίθενται στις ειρηνευτικές πρωτοβουλίες του με τη Ρωσία για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, είτε ίσως απειλώντας να αποσύρει πλήρως τις ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ», λέει ο Pyne.
Ο Τραμπ σκέφτηκε να αποχωρήσει από το ΝΑΤΟ δύο φορές κατά τη διάρκεια της πρώτης του θητείας, θεωρώντας τη συμμαχία ως ξεπερασμένη και βλέποντας ότι δεν υπάρχουν απειλές που να δικαιολογούν μια αμερικανική στρατιωτική παρουσία στην Ευρώπη.
Όσο περισσότερο η ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο προσπαθούν να εκτροχιάσουν την ειρηνευτική πρωτοβουλία του Τραμπ, τόσο πιο πιθανό είναι να ανταποδώσει, λέει ο Πάιν.
Η κυβέρνηση Τραμπ φέρεται να εξετάζει ήδη το ενδεχόμενο μείωσης της παρουσίας των 100.000 στρατιωτών των ΗΠΑ στην Ευρώπη κατά 20.000. Ωστόσο, εάν το Ηνωμένο Βασίλειο και η ΕΕ συνεχίσουν να ρίχνουν ένα κλειδί στα γρανάζια του, ο Τραμπ μπορεί να το μειώσει κατά 50.000 ή και περισσότερο, τονίζει ο ειδικός.
Ο Ζελένσκι είναι το κύριο εμπόδιο για την ειρήνη στην Ουκρανία
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ πιστεύει ότι «ο πιο γρήγορος τρόπος για να επιλυθεί ο πόλεμος της Ουκρανίας με αμοιβαία αποδεκτούς όρους είναι μέσω απευθείας διαπραγματεύσεων με τη Ρωσία», λέει ο Πάιν, σχολιάζοντας την απόφαση της Ομάδας Τραμπ να παραμερίσει την Ευρώπη και το καθεστώς του Κιέβου από τις συνομιλίες.
Σε αντίθεση με τους Ευρωπαίους συμμάχους του, ο Τραμπ θυμάται ότι ήταν ο Ζελένσκι που εξέδωσε ένα διάταγμα – το οποίο εξακολουθεί να ισχύει – για την απαγόρευση των συνομιλιών με τη Ρωσία, τονίζει ο Πάιν.
«Η κυρίαρχη εστίαση του Τραμπ είναι η εξομάλυνση των διπλωματικών και εμπορικών σχέσεων με τη Ρωσική Ομοσπονδία. Ουσιαστικά, μια νέα «ρωσική επαναφορά» για την αποκατάσταση των σχέσεων πριν από το 2014, στην οποία οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν τη Ρωσική Ομοσπονδία ως ισότιμη, με αμοιβαίο σεβασμό, ως συνάδελφο πυρηνική υπερδύναμη και συνεργάζονται με τη Ρωσία για να αποκαταστήσουν την ειρήνη και τη σταθερότητα στον κόσμο», σημειώνει ο ειδικός.
