Γιατί τα CBDC δεν πρέπει ποτέ να δουν το φως της μέρας.. Ο οικονομικός ψηφιακός ολοκληρωτισμός δεν πρέπει να περάσει… Και δεν θα περάσει… Όμως ο πολύς κόσμος δεν έχει πάρει χαμπάρι τίποτα από όσα είχαν στηθεί πίσω από το παρασκήνιο και ετοιμάζονταν να εφαρμόσουν εις βάρος μας.. Και αυτός ο ψηφιακός ολοκληρωτισμός θα ήταν το αντίπαλο δέος του κβαντικού συστήματος με βάση τον χρυσό, προσπαθώντας να μπερδέψει τους ανθρώπους και τελικά να υπερισχύσει…
Έχουμε ασκήσει έντονη κριτική στις “ανορθόδοξες πολιτικές” των κεντρικών τραπεζών εδώ και χρόνια. Τον περασμένο Δεκέμβριο αρχίσαμε να προειδοποιούμε για τους κινδύνους των ψηφιακών νομισμάτων κεντρικής τράπεζας ή των CBDC. Έκτοτε, αρκετές κεντρικές τράπεζες έχουν δηλώσει ότι σχεδιάζουν ή θα εκδώσουν σύντομα ψηφιακά νομίσματα. Η Κίνα έχει ακόμη και δοκιμές με το ψηφιακό γιουάν.
Η ταχύτητα με την οποία οι κεντρικές τράπεζες πιέζουν για ψηφιακά νομίσματα είναι πολύ ανησυχητική, γιατί θα άλλαζαν ριζικά τα νομισματικά και τραπεζικά συστήματα. Η δημόσια συζήτηση σχετικά με τους κινδύνους τους, πολύ λιγότερο η άμεση κριτική, είναι ιδιαίτερα σιωπηλή. Στην Q-Review 6/2021 αναλύσαμε διεξοδικά τους κινδύνους τους και σε αυτό το ιστολόγιο συνοψίζουμε τα ευρήματά μας.
CBDC, ένα νέο επίπεδο χρήματος κεντρικής τράπεζας
Το χρήμα της κεντρικής τράπεζας βρίσκεται στον πυρήνα των σύγχρονων χρηματοπιστωτικών συστημάτων. Αποτελείται από φυσικά μετρητά σε κυκλοφορία και αποθεματικά κεντρικής τράπεζας, δηλαδή καταθέσεις χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων στην κεντρική τράπεζα.
Ένα ψηφιακό νόμισμα κεντρικής τράπεζας, ή CBDC, θα δημιουργούσε ένα άλλο επίπεδο χρήματος κεντρικής τράπεζας. Στην πιο αυστηρή του μορφή, το CBDC είναι ένα ψηφιακό μέσο πληρωμής, το οποίο εκφράζεται στην εθνική λογιστική μονάδα ή νόμισμα, το οποίο αποτελεί επίσης άμεση υποχρέωση της κεντρικής τράπεζας.
Ουσιαστικά ένα CBDC μπορεί να έχει δύο μορφές.
Μπορεί να είναι ένα ψηφιακό νόμισμα που εκδίδεται από την κεντρική τράπεζα (CBDC λιανικής) ή ένα ψηφιακό νόμισμα που υποστηρίζεται από την κεντρική τράπεζα (ένα “συνθετικό” CBDC). Ένα CBDC είναι “συνθετικό”, όταν υποστηρίζεται από καταθέσεις (αποθεματικά) στην κεντρική τράπεζα. Ένα άλλο όνομα για αυτό είναι CBDC χονδρικής. Ένα CBDC λιανικής είναι υπό αμφισβήτηση όταν είναι ευρέως αποδεκτή ψηφιακή μορφή χρημάτων fiat, η οποία μπορεί ή δεν μπορεί να λειτουργήσει ως νόμιμο χρήμα.
Ένα CBDC χονδρικής
Ο βασικός μηχανισμός ενός χονδρικής ή αλλιώς ενός συνθετικού CBDC, “sCBDC“, είναι όταν οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών του ιδιωτικού τομέα εκδίδουν υποχρεώσεις που αντιστοιχίζονται με κεφάλαια (αποθεματικά) που διατηρούνται στην κεντρική τράπεζα. Οι ιδιώτες εκδότες ψηφιακών νομισμάτων θα ενεργούσαν ως μεσάζοντες μεταξύ της κεντρικής τράπεζας και των τελικών χρηστών: καταναλωτές και επιχειρήσεις.
Ανεξάρτητα από το αν οι υποχρεώσεις των παρόχων θα αντιστοιχούν πλήρως με κεφάλαια που διατηρούνται στην κεντρική τράπεζα, οι τελικοί χρήστες δεν θα έχουν απαίτηση από την κεντρική τράπεζα. Αυτό σημαίνει ότι αυτές οι υποχρεώσεις και επομένως το ψηφιακό νόμισμα ΔΕΝ θα συνιστούσαν ένα “καθαρό” CBDC. Ουσιαστικά, τα sCBDC θα ήταν χρήμα “στενής τράπεζας”, όπου όλες οι καταθέσεις θα ήταν 100% εγγυημένες από χρήματα της κεντρικής τράπεζας (αποθεματικά).
Ένα CBDC λιανικής
Ένα CBDC λιανικής μπορεί να βασίζεται είτε σε λογαριασμό, είτε σε κουπόνια.
Το πρώτο (άυλο περιουσιακό στοιχείο) θα συνεπαγόταν τη μεταφορά απαίτησης μεταξύ λογαριασμών και θα έμοιαζε με μεταφορά τραπεζικού λογαριασμού με την εξαίρεση ότι οι λογαριασμοί θα ήταν εντός της κεντρικής τράπεζας. Στο τελευταίο θα γινόταν μεταφορά ενός κουπονιού μεταξύ πορτοφολιών. Ο διακανονισμός συναλλαγών με χρήση ενός κουπονιού-CBDC (ενσώματη ιδιοκτησία) θα απαιτούσε εξωτερική επαλήθευση των διακριτικών, πράγμα που θα σήμαινε ότι η ανωνυμία, όπως και οι μεταφορές σε μετρητά, δεν θα μπορούσε να είναι εγγυημένη.
Ζητήματα με το τραπεζικό σύστημα I: κερδοφορία και εποπτεία
Και τα δύο συστήματα, CBDC λιανικής και χονδρικής, θα επηρέαζαν το τραπεζικό σύστημα με επιζήμιο τρόπο.
Πρώτα απ ‘όλα, οι τράπεζες κλασματικών αποθεματικών, όπου οι τράπεζες κατέχουν μόνο ένα μέρος των υποχρεώσεών τους και τα περιουσιακά τους στοιχεία καλύπτονται από κεφάλαιο ή αποθεματικά ΚΤ, θα δέχονταν πίεση. Οι τράπεζες θα ήταν πιθανό να χάσουν ορισμένους πελάτες, ωθώντας τους να αναζητήσουν περισσότερη χρηματοδότηση χονδρικής, δηλαδή χρηματοδότηση από εμπορικές πιστωτικές αγορές, όπως κράτη, τοπικούς δήμους και καταθέσεις με διαμεσολάβηση. Οι τράπεζες θα μπορούσαν να αναγκαστούν να αυξήσουν τα επιτόκια των καταθέσεων, γεγονός που θα μείωνε τα κέρδη τους.
Η έκδοση ενός CBDC λιανικής θα διέφθειρε ουσιαστικά το τραπεζικό σύστημα.
Ο ρόλος μιας κεντρικής τράπεζας είναι να παρακολουθεί και να ρυθμίζει τις τράπεζες και να λειτουργεί ως “δανειστής έσχατης ανάγκης” κατά τη διάρκεια μιας τραπεζικής κρίσης. Με την έκδοση ενός CBDC λιανικής, η κεντρική τράπεζα θα γίνει επίσης ο ανταγωνιστής των εμπορικών τραπεζών.
Οι εμπορικές τράπεζες θα αναγκάζονταν να ανταγωνιστούν τα πιο ασφαλή CBDC με υψηλότερα επιτόκια και ακόμη κι αν τα CBDC δεν ήταν τοκοφόρα, θα εξακολουθούσαν να προσφέρουν ασφάλεια, ειδικά σε περιβάλλον μηδενικού ή αρνητικού επιτοκίου. Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, οι καταθέσεις στις εμπορικές τράπεζες ανέρχονται συνολικά σε πάνω από 17 τρισεκατομμύρια δολάρια (δείτε το Σχήμα). Έτσι, οι τράπεζες θα ανταγωνίζονταν τα CBDC εκδίδοντας υψηλότερα επιτόκια καταθέσεων, ενώ θα ήταν στο έλεος των κεντρικών τραπεζών όσον αφορά τη ρύθμιση και τις κατευθυντήριες γραμμές.
Είναι πολύ αμφίβολο εάν οι κεντρικοί τραπεζίτες θα μπορούσαν να ενεργήσουν με ισότιμο τρόπο σε αυτό το στήσιμο.
Ζητήματα με το τραπεζικό σύστημα II: διαφαινόμενη εθνικοποίηση
Είναι πιθανό ότι ένα ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα θα προέκυπτε σε μια τραπεζική κρίση.
Επειδή τα CBDC, ή οι κάτοχοι “ηλεκτρονικού χρήματος” CBDC θα καλύπτονταν πλήρως από αποθεματικά των κεντρικών τραπεζών, σε αντίθεση με τις τράπεζες κλασματικών αποθεματικών, η ύπαρξη sCBDC θα μπορούσε εύκολα να επιδεινώσει μια πιθανή κίνηση του κόσμου να βγάλει τα χρήματά του από τις τράπεζες, που επιδεινώνει την κρίση. Ωστόσο, στην περίπτωση ενός CBDC λιανικής, τα ζητήματα θα γίνουν ακόμη πιο πιεστικά.
Εάν η κεντρική τράπεζα έχει την υποστήριξη μιας δημοσιονομικής αρχής, μπορεί να παρέχει τραπεζικές υπηρεσίες, καταθέσεις, που υποστηρίζονται από τη φορολογική εξουσία μιας κυβέρνησης. Είναι προφανές ότι σε αυτήν την κατάσταση, η κεντρική τράπεζα θα προσφέρει ανώτερη ασφάλεια καταθέσεων σε μια τραπεζική κρίση. Έτσι, εάν οι καταναλωτές πιστεύουν ότι επίκειται λειτουργία εμπορικής τράπεζας, όλοι οι καταθέτες θα μεταφέρουν τις καταθέσεις τους στην ασφάλεια μιας κεντρικής τράπεζας.
Μια τέτοια φυγή από τις εμπορικές τράπεζες προς την ασφάλεια του CBDC θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί μόνο με αυστηρά όρια καταθέσεων στην κεντρική τράπεζα. Είναι αμφίβολο εάν τέτοια όρια θα μπορούσαν να διατηρηθούν σε μια τραπεζική κρίση, καθώς η κρίση, σχεδόν σίγουρα θα δημιουργούσε πολιτική πίεση για άνοιγμα του ισολογισμού της κεντρικής τράπεζας με ένα CBDC σε όλους.
Αυτό θα οδηγούσε σε μια κατάσταση όπου το τραπεζικό σύστημα θα αποτελείται από μία μόνο τράπεζα, την κεντρική τράπεζα.
Φασιστοποίηση και ακόμη περισσότερο…
Εάν ένα CBDC κυριαρχήσει στη νομισματική σφαίρα μιας χώρας, η κεντρική τράπεζα θα δεχόταν έντονη πολιτική και οικονομική πίεση να χρησιμοποιήσει τα κέρδη της και την ικανότητά της να εκτρέψει τον δανεισμό προς πολιτικά επιθυμητούς σκοπούς. Αυτά είναι πιθανό να περιλαμβάνουν “πράσινες” πρωτοβουλίες, κοινωνική ισότητα, ισότητα φύλων ή φυλετική ισότητα, καθολικό βασικό εισόδημα ή ακόμη και χρηματοδότηση σε υποστηρικτές “πολιτικά αποδεκτών” πολιτικών κομμάτων. Αυτό θα οδηγούσε σε κατακλυσμό ασύμφορων επενδύσεων και στην απόλυτη διαφθορά του τραπεζικού συστήματος.
Επιπλέον, καθώς οι κεντρικές τράπεζες είναι μόνο “οιονεί ανεξάρτητες”, το τραπεζικό σύστημα θα ελεγχόταν ουσιαστικά από την κυβέρνηση. Αυτό εγείρει τα εύλογα ζητήματα που σχετίζονται με την έκδοση CBDC σε ένα εντελώς διαφορετικό επίπεδο.
Όπως περιγράψαμε στο Q-Review 12/2020 και στο ιστολόγιό μας, εάν μια κεντρική τράπεζα καταφέρει να κυριαρχήσει στη νομισματική σφαίρα μιας χώρας, θα μεταφερόμαστε ουσιαστικά σε μια οικονομία ελεγχόμενη από το κράτος. Ενώ ένας τέτοιος “νομισματικός φασισμός” πιθανότατα δεν θα εμφανιζόταν αμέσως, το σύστημα θα μπορούσε πολύ εύκολα τελικά να μεταλλαχθεί ως τέτοιο.
Η νομισματική ελευθερία είναι εξαιρετικά σημαντική
Η έκδοση ενός CBDC θα διέφθειρε ακόμα περισσότερο το ήδη βρώμικο τραπεζικό σύστημα καθιστώντας την κεντρική τράπεζα ανταγωνιστή αυτών που ρυθμίζει και προστατεύει, δηλαδή των εμπορικών τραπεζών. Θα εξέθετε το τραπεζικό σύστημα σε καταστροφικές κινήσεις και στη χειρότερη περίπτωση, θα μετέτρεπε το νομισματικό σύστημα σε μια ελεγχόμενη από την κυβέρνηση δυστοπία.
Πολύ απλά, τα CBDC δεν πρέπει ποτέ να δουν το φως της ημέρας. Γιατί σπρώχνονται τότε;
Οι κεντρικοί τραπεζίτες και οι κυβερνήσεις θέλουν να έχουν τον έλεγχο των χρημάτων μας. Το δικαίωμα έκδοσης νομίσματος δίνει εξουσία σε όσους το χρησιμοποιούν.,
Επιπλέον, οι κεντρικοί τραπεζίτες φοβούνται θανάσιμα μήπως χάσουν τον έλεγχο της οικονομίας. Όπως έχουμε περιγράψει, μπορεί να είναι πολύ κοντά σε αυτό το σημείο. Ένα ευρέως χρησιμοποιούμενο CBDC θα τους έδινε τη δυνατότητα να προωθήσουν ακόμη περισσότερο τις αποτυχημένες νομισματικές τους πολιτικές. Θα μπορούσαν να ωθήσουν τα επιτόκια βαθιά σε αρνητικό έδαφος και να ελέγξουν τις δανειοδοτικές δραστηριότητες.
Έτσι, μέσω της έκδοσης ενός CBDC θα πατούσαμε σε έναν δρόμο που οδηγεί σε νομισματικό ολοκληρωτισμό που διοικείται από μια χούφτα γραφειοκράτες. Η ιστορία δείχνει ξεκάθαρα πόσο επικίνδυνος θα ήταν ένας τέτοιος κόσμος. Ελπίζουμε θερμά ότι δεν χρειάζεται να μάθουμε ξανά αυτό το μάθημα.
