Τα σύμβολα μας καθιστούν άβουλες μαριονέτες.. Τα σύμβολα είναι άυλες μορφές που σμιλεύτηκαν από τις απαρχές της ανθρωπότητας. Αυλές και ανθρώπινες κατασκευές συγχρόνως, διότι απλώς είναι αποτελέσματα της σκέψης των ανθρώπων. Η δύναμη τους είχε συγκρατήσει από πάντα την προσοχή μας και έχουν αναπτυχθεί πολλές σημαντικές προσεγγίσεις που τις βρίσκουμε στα έργα των ανθρώπων, τις παραδόσεις τους, τα γραπτά που αφήσανε, κτλ.
Οι παραστάσεις στους ναούς των Αιγυπτίων, οι αριθμοί και η τετρακτύς των Πυθαγόρειων, οι αναλογίες των Ελληνικών ναών, το δένδρο της ζωής της εβραϊκής Καμπάλα, οι ιεροτελεστίες των διαφόρων λαών, κ.ά. Αναρίθμητα συγγράμματα τα έχουν μελετήσει, όπως το τελευταίο βιβλίο που μας άφησε ο Karl Jung «Ο άνθρωπος και τα σύμβολα του» που αποτελεί σταθμό. Βρείτε το βιβλίο γιατί χάνεται κι αυτό σιγά- σιγά όπως και άλλα άξια λόγου βιβλία και αντικαθίστανται από τα βιβλία της ΝΤΠ.
Η Δημιουργία, εξ ορισμού, δεν θα είχε νόημα χωρίς εξέλιξη στο καθετί. Δηλαδή το γνωστό μας «τα πάντα ρεί» είναι ένα βασικό στοιχείο που την χαρακτηρίζει. Το κάθε τι μπορεί να είναι διαφορετικό την επόμενη στιγμή. Εμείς στην Γη, και τα άλλα νοήμονα δημιουργήματα απανταχού στο Σύμπαν, είμαστε οι προνομιούχοι παρατηρητές που μπορούν και προσπαθούν να βγάλουν νόημα από το κάθε τι. Είμαστε προνομιούχοι διότι είμαστε οι μόνοι που έχουν την συνειδητότητα, το ότι γνωρίζουν ότι γνωρίζουν, δηλαδή την αίσθηση του γίγνεσθαι, των υπαρξιακών ερωτήσεων «από πού ερχόμαστε και που πάμε».
Έχει λοιπόν να κάνει με τον Χρόνο. Σε αντίθεση με όλα τα άλλα δημιουργήματα που υφίστανται χάρη στις φυσικές τους επιταγές και τα λειτουργικά τους ένστικτα (ανόργανος κόσμος, φυτά, ζώα). Επομένως, για να επιβιώσουμε και να εξελιχθούμε με τον ασφαλέστερο τρόπο και την επόμενη στιγμή, μας ενδιαφέρει διακαώς να μπορούμε να μαντεύουμε το μέλλον, καταπραΰνοντας έτσι την αγωνία μας για το αύριο. Χρειαζόμαστε λοιπόν πληροφορίες για τις αλλαγές που μας αφορούν, δηλαδή το πιθανόν μέλλον, εξ ου και η σημασία της μαντικής για κάθε πολιτισμό.
Η θεωρία της πληροφορίας από την πλευρά της υπογραμμίζει τα παραπάνω διότι αποδεικνύει ότι μόνο κάτι που αλλάζει πρέπει να χαρακτηρίζεται σαν πραγματική, λειτουργική πληροφορία. Εάν κάτι παραμένει σταθερό, μπορώ να το μαντέψω για την επόμενη στιγμή μόνος μου, χωρίς να χρειάζομαι τίποτε άλλο. Αυτό όμως είναι σπάνιο επειδή όλα αλλάζουν και έτσι χρειάζομαι την γνώση αυτής της αλλαγής, άρα ένα σήμα – κάτι άυλο επομένως – από κάπου.
Την στιγμή λοιπόν που αυτές οι ανταλλαγές πληροφοριών είναι θεμελιώδεις για την εξέλιξη στο Σύμπαν και την Ζωή, η αποδοτικότητά τους θα πρέπει να είναι τέλεια. Οι συνεχείς πράξεις μας είναι μια αλληλουχία αναλύσεων ενώ η εμπειρία μας αποτελεί μια σύνθεση αυτών που έχουμε βιώσει, εμείς η οι άλλοι, διότι εστιάζεται στο τι είναι αρεστό και τι επικίνδυνο. Η σύνθεση δεν ενδιαφέρεται για τις αναλυτικές λεπτομέρειες του «γιατί» που έχουν γίνει πριν.
Είναι ένα άυλο πακέτο πληροφοριών που εμπεριέχει την πεμπτουσία των αναλύσεων κι εμπειριών μας που συν-βάλουν. Τα σύμβολα λοιπόν έχουν ακριβώς αυτό το βασικό χαρακτηριστικό. Ένα άλλο χαρακτηριστικό τους είναι ότι έχουν νόημα για τον παραλήπτη, δηλαδή τον βοηθούν να βγάλει συμπεράσματα. Αλλά και το νόημα αυτό είναι μια άυλη μορφή. Επομένως, στον υλικό κόσμο που εξελισσόμαστε, τα βασικά λειτουργικά «εργαλεία» μας –πληροφορίες και νόημα– είναι άυλα.
Τα Σύμβολα Βρίσκονται Παντού
Στην καθημερινότητά μας, είμαστε συνηθισμένοι να αποκαλούμε σύμβολο κάτι το ξεχωριστό, το ιδιαίτερο, και το νόημα που του δίνουμε εξαρτάται από τις προσωπικές μας γνώσεις, αξίες και εμπειρίες, καθώς και από αυτές του κοινωνικού μας συνόλου. Γι α παράδειγμα, ο κύκλος σαν σύμβολο της τελειότητας, ο ταύρος σαν σύμβολο της δύναμης, ο χρυσούς αριθμός = = 1.618 σαν σύμβολο της αρμονίας, κι αναρίθμητα άλλα, διαφορετικά για κάθε πολιτισμό που έχει τα δικά του βιώματα. Με μια μόνο λέξη η μια εικόνα μεταφέρουμε την ουσία του νοήματος που θέλουμε να εκφράσουμε, την σύνθεσή του.
Η ουσία αυτή αντιπροσωπεύει το συμπέρασμα που έβγαλε συλλογικά ένα σύνολο ανθρώπων, ενώ ο Jung εισήγαγε τον όρο «αρχέτυπα», σύμβολα που τα μοιράζεται υποσυνείδητα όλη η ανθρωπότητα, όπως εμφανίζονται συχνά και στον κόσμο των ονείρων μας. Σαν παράδειγμα πυκνότητας αποθηκευμένης γνώσης που εμπεριέχεται σε σύμβολα μπορούν να παρατεθούν οι διάφοροι μύθοι των λαών, η θρησκευτικά σύμβολα: η έννοια του ήρωα και της λύτρωσης που μπορεί να μας φέρει, η ακόμη ο χαμένος παράδεισος, ή ο φόβος της κόλασης. Αλλά είναι όλα αυτά, πράγματι, ανθρώπινα δημιουργήματα ή μήπως όχι;
Τα χρώματα έχουν την δική τους σημασία –π.χ. τα χρώματα των ενδυμάτων που επιλέξαμε το πρωί, η ο χρωματισμός του δωματίου μας– τα οποία δηλώνουν την ψυχική μας διάθεση. Η επιλογή των διακοπών –βουνό (σύμβολο του πατέρα) η θάλασσα (σύμβολο της μητέρας)– φαίνεται αποτέλεσμα συνειδητής απόφασης αλλά στην ουσία δηλώνει αυτά που μας λείπουν η αυτά που αποφεύγουμε υποσυνείδητα. Η ακόμη όταν αποφεύγουμε τον ήλιο –τον απειλητικό πατέρα.
Το ίδιο συμβαίνει με την επιλογή των επαγγελμάτων. Το σύμβολο του γιατρού είναι αυτού που μπορεί να μας θεραπεύσει, να μας σώσει. Εάν θελήσω π.χ. να γίνω γιατρός, κινούμαι αόρατα προς αυτήν την επιλογή από ένα στρες δικό μου η των γονιών μου η άλλων στο γενεαλογικό δένδρο μετά από ένα δράμα διότι για κάποιους λόγους έλειψε ο γιατρός όταν χρειάσθηκε και προσπαθώ έτσι υποσυνείδητα να επανορθώσω.
Στο κάθε τι, ένα πρότυπο κατευθύνει, ερήμην μου, τις αποφάσεις μου μέσα από την φόρτιση των ανησυχιών και των φόβων μου.
Τα αντιεπιβιωτικά για τον άνθρωπο σύμβολα στα logo εταιριών
Τα διάφορα δόγματα (επιστημονικά, θρησκευτικά, κοινωνικά, κτλ.) δημιουργούν επίσης συστήματα, σκεπτομορφές, εγρηγορότα, που έχουν την δική τους δύναμη και υπόσταση και αγωνίζονται να την διατηρήσουν και να την αυξήσουν. Χιλιάδες επιστήμονες και εκατομμύρια μελετητές και σκεπτόμενοι απανταχού σμιλέψανε με τις σκέψεις τους και συνεχίζουν να τροφοδοτούν π.χ. ένα σύστημα επιστημονικό – έναν τρόπο σκέψης για το πως να ερμηνεύουμε τον κόσμο, η ένα σύστημα θρησκευτικό η κοινωνικό – έναν τρόπο σκέψης για τις επιβεβλημένες αξίες, τα πρέπει και τα πιστεύω μας.
Ακολουθώντας αυτό το άυλο σύμπλεγμα συμπερασμάτων σαν γνώμονα στις καθημερινές μας αποφάσεις και στάση μας στην ζωή, μας καθιστά άβουλες μαριονέτες που νομίζουν ότι εξασκούν την ελεύθερη βούληση τους. Η συνειδητοποίηση της ύπαρξης των προτύπων που ακολουθούμε είναι λοιπόν ο πρώτος σταθμός προς την ελευθερία μας. Η ελεύθερη βούληση μας θα εξασκηθεί πραγματικά όταν επιλέξουμε συνειδητά αυτό που μας αρμόζει κάλλιστα.
Οι λέξεις έχουν επίσης αναδυθεί από παρόμοια διαδικασία. Μην ξεχνάμε τον θεμελιώδη ρόλο που παίξανε στα πανάρχαια χρόνια οι «ονοματοποιοί» που δημιουργήσανε τις λέξεις για να αντιπροσωπεύουν πραγματικά αυτό που εκφράζουν. Εκτοτε, η σημασία αυτής της διεργασίας χάθηκε, αφήνοντας σαν ίχνη την σημερινή, επιφανειακή ετυμολογία. Κάθε φορά που προφέρουμε μία λέξη, συντονιζόμαστε με αυτήν την αρχαία, αλλά πάντα παρούσα αξία, παρόλο που την αγνοούμε.
Χρυσός αριθμός Φ – τέλειες αναλογίες
Ο λόγος που η Φύση ακολουθεί το Φ είναι απλός επειδή το κάθε ένα από τα εμπλεκόμενα επίπεδα παίζει εν δυνάμει τρεις ρόλους συγχρόνως, δηλαδή σύνολο για άλλα μέλη, μέλος για μεγαλύτερα σύνολα, και φυσικά ενδιάμεσο, είναι απαραίτητο για την αρμονία του όλου το πέρασμα από το ένα επίπεδο στο επόμενο η στο προηγούμενο να γίνεται χωρίς κανένα πρόσκομμα. Είναι ο μόνος τρόπος για το όλον να αποτελεί μια αρμονική οντότητα.
Αυτό επιτυγχάνεται όταν η αναλογία μεταξύ επιπέδων είναι η ίδια και αυτό είναι δυνατό μόνο με την αναλόγια του Φ, πράγμα παρατηρήσιμο εύκολα και συχνά στις αναλογίες της Φύσης. Αυτό αποτελεί και την έννοια των fractals στα μαθηματικά, καθώς και την βασική έννοια στην θεωρία της Διττότητας του Δρ. Γκαρνιέ Μαλέ, όπου μάλιστα κάθε επίπεδο πραγματικότητας λειτουργεί με δική του ροή χρόνου και συνεπώς αντίληψη για την ροή αυτή, προγραμματισμένη στην βιολογία των παρατηρητών που βιώνουν την κάθε πραγματικότητα. Μικρές αλλαγές σε διαρκή επανάληψη δημιουργούν καινούριες οντότητες.
Ορίζοντες μέσα σε άλλους ορίζοντες
Ο αριθμός Φ εμπεριέχει όμως και δεύτερη θεμελιώδη σύνθεση. Ο Ιταλός μαθηματικός της Αναγέννησης Φιμπονάτσι ανακάλυψε πως εάν αρχίσουμε με τον αριθμό 1 και συνεχίσουμε προσθέτοντας τον προηγούμενο (εκτός φυσικά από το ίδιο το 1 στο οποίο προσθέτουμε τον εαυτό του), η αναλογία μεταξύ δύο διαδοχικών αριθμών της σειράς πλησιάζει, χωρίς ποτέ να φτάνει με ακρίβεια, τον αριθμό Φ. Αυτή η διεργασία όμως είναι θεμελιώδης στην Φύση και διέπει, είναι δηλαδή το πρότυπο, οποιασδήποτε εξέλιξης, και ακόμη της ίδιας μας της ζωής.
Η Φύση λοιπόν, κι εμείς σαν μέλη της, ακολουθούμε νόμους, πρότυπα. Πρόκειται για άυλες έννοιες που αντιπροσωπεύουν την αρμονία και εμφανίζονται στην ύλη. Πάντα το άυλο προηγείται της υλικής εμφάνισης που απλώς καθρεφτίζει το «αναλλοίωτο». Το βελανίδι «ονειρεύεται» να γίνει βελανιδιά, που είναι ο τελικός σκοπός του, ο «ελκυστής» του. Ο Έντισον ονειρεύτηκε τον λαμπτήρα πυράκτωσης πριν τον δημιουργήσει μετά από πολλές προσπάθειες και ο λαμπτήρας θα εκφράζει πάντα την λειτουργικότητα που ονειρεύτηκε ο δημιουργός του –να φωτίζει. Το ίδιο με τον αγγειοπλάστη και το βάζο που βγαίνει από τον τροχό του.
***
@Ηώ Αναγνώστου / miastala.com / 2010
αποσπάσματα από την Τριλογία “Η ΥΨΗΛΗ ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΕΞΑΠΑΤΗΣΗΣ”
