Χημικά Παντού.. Πόσο επηρεάζουν την υγεία μας; Ένα πολύ σημαντικό άρθρο που θεωρώ πως αναλύει εξαιρετικά τον κίνδυνο που αντιμετωπίζουμε από οτιδήποτε χημικό.. κυκλοφορεί και που στο τέλος μας δίνει και συμβουλές στο πως θα μπορέσουμε να αποφύγουμε να δηλητηριαστούμε από αυτά.. Πάμε να το διαβάσουμε μαζί..
*της Dr. Sherri Tenpenny*
Το Σαββατοκύριακο της Ημέρας των Ευχαριστιών, μελετούσα το χειρόγραφο του βιβλίου μου, “FOWL: Bird Flu, It’s Not What You Think”. Γράφτηκε σε πραγματικό χρόνο κατά τη διάρκεια της πανδημίας της γρίπης των πτηνών H5N1 (2005), έχει πλέον εξαντληθεί. Έψαχνα για μερικές αναφορές σχετικά με τις χημικές προσμίξεις στα εμβόλια της γρίπης.
Η υπόθεση του βιβλίου ήταν ότι οι ιοί της γρίπης της ποικιλίας των κήπων μπορούν να αποκτήσουν εξαιρετικά λοιμώδεις ιδιότητες παρουσία περιβαλλοντικών τοξινών. Δεδομένου ότι τα πρώιμα κρούσματα του H5N1 προέκυψαν από τις ίδιες ακριβώς περιοχές του κόσμου – το Βιετνάμ και την Ινδονησία – που είχαν τις μεγαλύτερες συγκεντρώσεις διοξίνης (οι χάρτες ήταν στο βιβλίο για τεκμηρίωση), η σύνδεση μεταξύ του H5N1 και της διοξίνης ήταν ισχυρή. Ένα από τα μεταγενέστερα κεφάλαια αφορούσε τη βαριά χημική μόλυνση στον κόσμο μας.
Οι βασικές πληροφορίες σε αυτό το άρθρο αντλήθηκαν από το βιβλίο μου. Ήθελα να “ανακυκλώσω” τις πληροφορίες, για να δείξω πόσο συγκλονιστικά μολυσμένος ήταν ο κόσμος, ακόμη και πριν από 17 χρόνια. Έχω ενημερώσει τα δεδομένα/στατιστικά στοιχεία με τις τρέχουσες πληροφορίες, αλλά όπου είναι απαραίτητο, άφησα τους παλαιότερους αριθμούς στη θέση τους για σύγκριση.
Όσο πιο “άρρωστος” είναι ο κόσμος, τόσο πιο ανθυγιεινό είναι το προσωπικό μας έδαφος και τόσο πιο ευάλωτοι σε κάθε είδους ασθένειες είμαστε.
Χημικά Παντού
Τον Ιούνιο του 2016, υπογράφηκε ο νόμος περί χημικής ασφάλειας του Lautenberg, τροποποιώντας τον Νόμο Ελέγχου Τοξικών Ουσιών (TSCA) του 1976. Ο TSCA αφορά την παραγωγή, εισαγωγή, χρήση και διάθεση τοξικών χημικών ουσιών, συμπεριλαμβανομένων των πολυχλωριωμένων διφαινυλίων (PCB), του αμιάντου, του ραδονίου και βαφών με βάση το μόλυβδο. Οι τομείς που εξαιρούνται από τον TSCA είναι τα τρόφιμα, τα φάρμακα, τα καλλυντικά και τα φυτοφάρμακα. Αυτά ρυθμίζονται από τον FDA.
Ο κατάλογος TSCA περιέχει έναν κατάλογο με περισσότερες από 83.000 βιομηχανικές χημικές ουσίες, από 70.000 βιομηχανικές χημικές ουσίες το 2005. Το 2017, η Kieran Mulvaney, γράφοντας για το The Seeker, ανέφερε μια μελέτη με τίτλο “Συνθετικά χημικά ως παράγοντες παγκόσμιας αλλαγής” που δημοσιεύτηκε στο Frontiers στην Οικολογία και το Περιβάλλον. Το άρθρο της ξεκίνησε ως εξής:
Πόσα νέα συνθετικά χημικά πιστεύετε ότι παράγονται σε ετήσια βάση; Όποια και αν είναι η εικασία σας, υπάρχει μια πολύ καλή πιθανότητα να είναι μια τεράστια υποεκτίμηση. 10 εκατομμύρια νέες ενώσεις απελευθερώνονται κάθε χρόνο: Αυτό είναι περισσότερες από 1.100 κάθε ώρα, ή 19 ανά λεπτό. Εάν διαβάζετε περίπου με την ίδια ταχύτητα με εμένα, οκτώ νέες ενώσεις θα έχουν παραχθεί μέχρι το χρόνο που θα χρειαστείτε για να φτάσετε στο τέλος αυτής της πρότασης.
Τα τελευταία 50 χρόνια, οι κάτοικοι της γης έχουν εκτεθεί σε εκατομμύρια τόνους χημικών ουσιών που απορροφώνται από ζώα, ψάρια, πουλιά, ερπετά, φυτά και φυσικά τον άνθρωπο, θέτοντας κάθε ζωντανό πλάσμα σε κίνδυνο για σοβαρά προβλήματα υγείας, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου, γενετικών ανωμαλιών και θανάτου.
Απίστευτο, αλλά λίγα είναι γνωστά σχετικά με τους πραγματικούς κινδύνους που έχουν όλες αυτές οι χημικές ουσίες και οι άπειροι συνδυασμοί τους για την ανθρώπινη υγεία, καθώς η συντριπτική πλειοψηφία δεν έχει ποτέ δοκιμαστεί. Απίστευτο, έτσι δεν είναι; Για το άρθρο της, η Mulvaney πήρε συνέντευξη από τον G. Allen Burton, οικολογικό ερευνητή στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν. Πρόσθεσε αυτά τα σχόλια:
“Όχι μόνο οι εργαστηριακές μελέτες χημικών ενώσεων είναι γενικά δαπανηρές και χρονοβόρες, αλλά μπορεί να μην προβλέπουν τι θα συμβεί στον πραγματικό κόσμο.
Οι χημικές ουσίες συχνά συμπεριφέρονται δραστικά διαφορετικά όταν απελευθερώνονται στο περιβάλλον, από ό,τι όταν βρίσκονται στο εργαστήριο. Επηρεάζονται από το φως του ήλιου, από τη θερμοκρασία, από το συνδυασμό με άλλες χημικές ουσίες, από την ανάμειξη με οργανική ύλη και από κάθε είδους πράγματα που αλλάζουν τη μορφή και την πιθανή τοξικότητά τους…
Οι υδάτινες οδοί μας είναι γεμάτες με αυτές τις χημικές ουσίες – ομολογουμένως, συχνά σε πολύ χαμηλές συγκεντρώσεις, αλλά πολλές από αυτές τις χημικές ουσίες, ειδικά φαρμακευτικά προϊόντα και προϊόντα προσωπικής φροντίδας, μπορούν να επηρεάσουν οργανισμούς σε συγκεντρώσεις των μερών ανά τρισεκατομμύριο. Επιστημονικά, το να εξετάσουμε τις πιθανές αλληλεπιδράσεις χιλιάδων χημικών ουσιών είναι απλά συγκλονιστικό, είναι συντριπτικό”.
Ακόμη χειρότερα, ο ελάχιστος τύπος δοκιμών που έχει γίνει αξιολογούσε μόνο τον κίνδυνο έκθεσης σε μία χημική ουσία κάθε φορά — ένα μοντέλο δοκιμής που είναι άσχετο στον τοξικό κόσμο μας. Η δήλωση αποστολής της Υπηρεσίας Προστασίας του Περιβάλλοντος, που λαμβάνεται απευθείας από τον ιστότοπό της είναι, “Για την προστασία της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος”. Λαμβάνοντας υπόψη τη χημικά μολυσμένη κατάσταση του κόσμου μας και την κατάσταση της υγείας μας, αυτή η δήλωση είναι σκανδαλώδης.
Η τοξικότητα είναι γενεαλογική
Μια μελέτη που διεξήχθη από το Παγκόσμιο Ταμείο Άγριας Ζωής (WWF) διαπίστωσε ότι έχουν σημειωθεί κρίσιμα επίπεδα διάχυτης μόλυνσης παγκοσμίως. Την άνοιξη του 2005, το WWF συνέλεξε δείγματα αίματος από δεκατρείς οικογένειες για ανάλυση. Η μελέτη ήταν μοναδική στο ότι τα δείγματα συλλέχθηκαν από τρεις γενιές σε μια οικογένεια (γιαγιά, μητέρα και παιδί) σε 12 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης:
Βέλγιο, Δανία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιταλία, Λετονία, Πολωνία, Σουηδία και Λουξεμβούργο. Το αίμα αναλύθηκε για 107 διαφορετικούς έμμονους οργανικούς ρύπους (POPs). Συνολικά βρέθηκαν 73 επικίνδυνες χημικές ουσίες σε όλες τις γενιές, με μερικά από τα υψηλότερα επίπεδα να βρίσκονται στα παιδιά.
Κάθε άτομο -γιαγιά, μητέρα και παιδί- βρέθηκε να έχει μολυνθεί με ένα κοκτέιλ τουλάχιστον 18 τεχνητών χημικών ουσιών, συμπεριλαμβανομένων των PCB και DDT, που έχουν απαγορευτεί εδώ και δεκαετίες. Στη συνέχεια, το WWF ανέλυσε δείγματα αίματος από 350 ακόμη άτομα. Σε όλες τις περιπτώσεις, κάθε άτομο βρέθηκε να έχει μολυνθεί με ένα μείγμα ανθεκτικών, εξαιρετικά τοξικών, ανθρωπογενών χημικών ουσιών. Ακόμη και στις δυτικές κοινωνίες, κανείς δεν μπορεί να αποφύγει την επίθεση δισεκατομμυρίων λιβρών δηλητηριωδών χημικών ουσιών που διασπείρονται στον πλανήτη μας κάθε χρόνο.
Το χημικό φορτίο στις ΗΠΑ μπορεί να είναι ελαφρώς μικρότερο από αυτό που έχει βιώσει εδώ και καιρό όλη η Νοτιοανατολική Ασία, η Κίνα και η Ευρώπη. Το 2001, κυκλοφόρησε ένα καυστικό ντοκιμαντέρ για τη χημική βιομηχανία με τίτλο: “Εμπορικά μυστικά“.
Η ιστορία ξεκίνησε με το θάνατο του Dan Ross, ενός 46χρονου άνδρα που πέθανε από έναν σπάνιο τύπο καρκίνου του εγκεφάλου. Πεπεισμένοι ότι τα 23 χρόνια εργασίας του με το χλωριούχο βινύλιο ήταν η πηγή της ασθένειάς του, αυτός και η σύζυγός του μήνυσαν τις εταιρείες που κατασκεύαζαν το χημικό, κατηγορώντας τους για συνωμοσία. Κατά τη διάρκεια της νομικής διαδικασίας ανακάλυψης, αποκαλύφθηκαν εκατοντάδες χιλιάδες έγγραφα που οδήγησαν τον δημοσιογράφο Bill Moyers σε μια συγκλονιστική ιστορία συγκάλυψης και ίντριγκας. Εμπιστευτικά έγγραφα αποκάλυψαν μια εκστρατεία για τον περιορισμό της ρύθμισης των τοξικών χημικών ουσιών και την εξάλειψη κάθε ευθύνης για τις επιπτώσεις τους. Οι ζωτικές πληροφορίες σχετικά με τους κινδύνους αποκρύπτονταν από τους εργαζόμενους, την κυβέρνηση και το ευρύ κοινό.
Ο πλακούντας δεν προστατεύει
Μια άλλη μελέτη που έγινε από την Environmental Working Group αποκάλυψε πόσο επικίνδυνες έχουν γίνει οι διάχυτες περιβαλλοντικές χημικές ουσίες για το αγέννητο παιδί. Θεωρείται εδώ και πολύ καιρό ότι ο πλακούντας λειτουργεί σαν ασπίδα, προστατεύοντας το έμβρυο από τις περιβαλλοντικές χημικές ουσίες, τους ρύπους και τα εμβόλια που χορηγούνται στη μητέρα. Ωστόσο, αυτή η πεποίθηση καταρρίφθηκε από μια “πρώτη στο είδος της” μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2005 και αφορούσε το αίμα του ομφάλιου λώρου 10 νεογέννητων βρεφών.
Η μελέτη που ονομάζεται “Επιβάρυνση του σώματος: Η ρύπανση στα νεογέννητα”, ολοκληρώθηκε από δύο μεγάλα εργαστήρια που εξέτασαν τα δείγματα για περισσότερες από 400 χημικές ουσίες. Οι ερευνητές εντόπισαν 287 χημικές ουσίες στο αίμα του ομφάλιου λώρου. Μία ανάλυση επιβεβαίωσε:
- 180 ήταν γνωστές καρκινογόνες ουσίες, συμπεριλαμβανομένων 11 μορφών διοξίνης
- 217 ήταν γνωστό ότι είναι επιβλαβείς για το κεντρικό νευρικό σύστημα
- 208 αποδείχθηκε ότι προκαλούν γενετικές ανωμαλίες ή ανώμαλη ανάπτυξη σε πειραματόζωα.
Τώρα, ακόμη και όταν τα πολύτιμα βρέφη μπαίνουν στον κόσμο, το σώμα τους περιέχει ένα φορτίο τοξικών χημικών ουσιών.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Ο πλακούντας δεν προστατεύει το έμβρυο από τα συστατικά των εμβολίων Covid-19 που χορηγούνται σε έγκυες γυναίκες. Η εμβρυϊκή απώλεια, οι καρδιακές προσβολές του εμβρύου, οι ασβεστοποιημένοι πλακούντες και ο εμβρυϊκός θάνατος κατά το τρίτο τρίμηνο αναφέρονται κάθε εβδομάδα.
Το άθροισμα όλων των βιομηχανικών χημικών ουσιών, ρύπων και φυτοφαρμάκων που συσσωρεύονται με την πάροδο του χρόνου στο λίπος των ανθρώπων, των ζώων και των πτηνών αναφέρεται ως η συνολική επιβάρυνση του σώματος. Εκτός από τα χημικά, το τοξικό φορτίο περιλαμβάνει μέταλλα (υδράργυρος, αλουμίνιο, κάδμιο, αντιμόνιο, μόλυβδος κλπ.), πρόσθετα τροφίμων (όπως MSG και ασπαρτάμη), συνταγογραφούμενα φάρμακα (όπως αντιβιοτικά και εμβόλια) και μια μακρά λίστα φυτοφαρμάκων.
Στην πραγματικότητα, το 2005 αναφέρθηκε ότι περισσότεροι από 50.000 τόνοι απαρχαιωμένων φυτοφαρμάκων είχαν συσσωρευτεί σε σοβαρά μολυσμένα εδάφη σε ολόκληρη την Αφρική τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες. Λόγω της δυσχερούς οικονομικής κατάστασης σε ολόκληρη την ήπειρο, η κατάσταση αυτή αναμφίβολα έχει επιδεινωθεί πολύ.
Παρόμοιοι τύποι οικολογικής καταστροφής έχουν συμβεί στη Νότια Αμερική. Το 2005, ένας μύλος χαρτοπολτού στη Χιλή κατέστρεψε έναν από τους πιο σημαντικούς βιολογικά υγροτόπους της Νότιας Αμερικής, αποδεκατίζοντας τον διάσημο πληθυσμό μαυρολαιμόκυκνων μαζί με τα περισσότερα άλλα είδη πτηνών.
“Αυτή ήταν μια περιοχή που κάποτε έσφυζε από υδρόβια πουλιά”, πρόσθεσε ο David Tecklin, συντονιστής οικολογικής περιοχής του World Wildlife Fund. “Τώρα, μέσα σε λίγους μήνες, έχει γίνει μια άδεια έκταση με καφέ, μολυσμένο νερό. Είναι μια έρημος νερού. Τα λόγια πραγματικά δεν μπορούν να περιγράψουν το μέγεθος της καταστροφής εδώ”.
Στην Κίνα, η ευρεία χρήση λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων έχει επηρεάσει αρνητικά τα ποτάμια και τα υπόγεια ύδατα σε ολόκληρη την χώρα. Κοντά στην βαριά βιομηχανοποιημένη πόλη Shenyang στην επαρχία Liaoning, ένα αρδευτικό κανάλι που κατασκευάστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1960 αποστραγγίζει κατά μέσο όρο 100.000.000 γαλόνια (400.000 m3) ακατέργαστων λυμάτων κάθε μέρα από ανθρακωρυχεία και εργοστάσια, συμπεριλαμβανομένων πετροχημικών, ηλεκτρισμού και εγκαταστάσεων.
Αυτό συμβάλλει στην κακή υγεία των κατοίκων της περιοχής. Τα μη επεξεργασμένα ή μερικώς επεξεργασμένα λύματα χρησιμοποιούνται ευρέως για την άρδευση γεωργικών εκτάσεων, οδηγώντας σε ανησυχίες για την ασφάλεια των τροφίμων και σοβαρές ανησυχίες για την ανθρώπινη υγεία.
Επειδή ζούμε σε μια εποχή παγκόσμιας διανομής τροφίμων, αυτό απασχολεί άτομα σε όλες τις χώρες που εισάγουν τρόφιμα από την Κίνα. Κάποιος πρέπει να αναρωτηθεί πόσο μεγάλο μέρος της μόλυνσης του αέρα, του νερού ή/και των τροφίμων έπαιξε ρόλο στην πρώιμη ασθένεια SARS-CoV2. Χμμμ…
Μια άλλη απειλή: PFAS
Οι PFAS, το οποίο σημαίνει Μονο- και Πολυ-φθοροαλκυλικές Ουσίες, είναι χημικές ενώσεις που ανακαλύφθηκαν στα τέλη της δεκαετίας του 1930. Οι PFAS είναι μια οικογένεια χιλιάδων χημικών ουσιών που ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό ως προς τις φυσικές τους ιδιότητες, καθώς και τις δυνατότητές τους να βλάψουν την ανθρώπινη υγεία, την υγεία των ζώων, των φυτών και το περιβάλλον.
Χρησιμοποιήθηκαν ευρέως στη δεκαετία του 1950 και από τότε, πολλά προϊόντα που χρησιμοποιούνται συνήθως από τους καταναλωτές και στη βιομηχανία κατασκευάζονται με ή από PFAS. Είναι χημικές ουσίες μεγάλης διάρκειας που διασπώνται πολύ αργά. Οι μελέτες για τις περιβαλλοντικές τους επιπτώσεις ξεκίνησαν μόλις το 2000-01 περίπου, όταν αναπτύχθηκαν πολύ ευαίσθητες τεχνολογίες. Έχουν βρεθεί τόσο στο έδαφος, όσο και στο νερό σε όλο τον κόσμο.
Η παρουσία τοξικών χημικών ουσιών στο σώμα μπορεί να συγκριθεί με την ακόλουθη ιστορία:
Τον Οκτώβριο του 2003, οι κάδοι απορριμμάτων ξεχείλισαν σε όλη την πόλη όταν οι συλλέκτες απορριμμάτων έκαναν απεργία στο Σικάγο. Μέχρι και 15.000 τόνοι σκουπιδιών συσσωρεύονταν καθημερινά και καθώς οι σωροί αυξάνονταν, τόσο αυξανόταν ο κίνδυνος για την υγεία των κατοίκων της πόλης. Οι αρουραίοι άρχισαν να μαζεύονται μέσα σε 48 ώρες αφότου αφέθηκαν τα σκουπίδια στους δρόμους. Είκοσι χρόνια νωρίτερα, μια έρευνα είχε καταμετρήσει ότι ο πληθυσμός των αρουραίων ήταν πάνω από επτά εκατομμύρια, σχεδόν ο ίδιος με τον ανθρώπινο πληθυσμό σε όλη τη μητροπολιτική περιοχή. Οι ανησυχίες αυξήθηκαν με το φάσμα των αρουραίων να καταλαμβάνουν και πάλι την περιοχή. Αν και η εξάλειψη των αρουραίων έλαβε τη μεγαλύτερη προσοχή, η λύση στο δυσώδες πρόβλημα δεν ήταν να δηλητηριαστούν όλοι οι αρουραίοι – ήταν να εξαλειφθούν τα σκουπίδια. Το πρόβλημα των αρουραίων θα λυνόταν τελικά από μόνο του.
Ομοίως, κατά τη διάρκεια ενός επεισοδίου βήχα, παραγωγής βλεννογόνου και πυρετού, η χορήγηση αντιβιοτικών δεν είναι η λύση μακροπρόθεσμα. Ο μόνος τρόπος για να ανακτήσουμε την υγεία είναι να απαλλαγούμε από τα σκουπίδια – στο νερό μας, στο φαγητό μας, στον αέρα μας και το πιο σημαντικό, να αποβάλλουμε τα δηλητήρια από το σώμα.
Πρώτο βήμα: Σταματήστε να δηλητηριάζετε ανθρώπους με αυτά τα θανατηφόρα εμβόλια.
Πόσο είναι το “Ασφαλές”;
Δεδομένου ότι δεν μπορούμε ποτέ να εξαλείψουμε τη χρήση χημικών ουσιών στον σύγχρονο κόσμο μας, ο ΠΟΥ, η EPA και οι διεθνείς περιβαλλοντικές ομάδες “πειράζουν” συνεχώς τα επίπεδα χιλιάδων χημικών ουσιών ξεχωριστά. Ωστόσο, ποιο είναι το “ασφαλές” επίπεδο τοξικότητας ενός κοκτέιλ χημικών ουσιών, ιδιαίτερα γνωστών καρκινογόνων, που αναμιγνύονται μεταξύ τους; Οποιαδήποτε εικασία είναι απολύτως ανοησία. Εάν μια χημική ουσία έχει αποδειχθεί ότι προκαλεί καρκίνο, νευροαναπτυξιακά ελαττώματα, αναπαραγωγικές τοξικότητες και πολλά άλλα, δεν ανήκει στο σώμα. Τέλος.
Και να θυμάστε: Τα εμβόλια για την Covid-19 είναι ένας πολτός χημικών ουσιών, που δεν ανήκει ούτε αυτός στο σώμα σας. Τέλος.
Βήματα που μπορείτε να ακολουθήσετε για να αποφύγετε τα τοξικά τρόφιμα:
Αν και είναι κυριολεκτικά αδύνατο να αποφύγετε την τοξική σούπα στην οποία ζούμε, εδώ είναι μερικά βήματα που μπορείτε να ακολουθήσετε για να περιορίσετε την έκθεσή σας, όσον αφορά στο φαγητό σας:
- Περιορίστε τις κονσέρβες: Σχεδόν όλα τα μη βιολογικά τρόφιμα σε κονσέρβες έχουν χημικά συντηρητικά.
- Αποφύγετε τα πλαστικά δοχεία και τα τρόφιμα που έρχονται τυλιγμένα σε βαρύ πλαστικό, όπως το τυρί
- Αποφύγετε τα αντικολλητικά τηγάνια: Οι PFAS χρησιμοποιούνται στο τεφλόν.
- Φτιάξυε το ποπ κορν με τον παλιό τρόπο: αληθινό καλαμπόκι, λίγο λάδι και μια εστία. Αποφύγετε το καλαμπόκι “jiffy pop” ή τα τρόφιμα που ενεργοποιούνται χημικά στο φούρνο μικροκυμάτων.
- Φιλτράρετε το πόσιμο νερό σας: Αυτό είναι ίσως το πιο σημαντικό πράγμα που μπορείτε να κάνετε για να βελτιώσετε τη γενική σας υγεία.
- Αγοράστε βιολογικά όσο το δυνατόν περισσότερο: ή καλύτερα καλλιεργήστε τη δική σας τροφή με σπόρους, καθαρό νερό και το καλύτερο χώμα που μπορείτε να βρείτε.
- Αποφύγετε τις βαφές τροφίμων: Είναι χημικές ουσίες.
Βήματα που μπορείτε να κάνετε για να αποφύγετε τα χημικά στο σπίτι σας
Η Περιβαλλοντική Ομάδα Εργασίας έχει ερευνήσει περισσότερα από 2.000 καθαριστικά στην αμερικανική αγορά και διαπίστωσε ότι πολλά περιέχουν ουσίες που συνδέονται με σοβαρά προβλήματα υγείας.
Εδώ υπάρχει λίστα προϊόντων που πρέπει να αγοράσετε… και να αποφύγετε.
Στο μεταξύ, φτιάξτε τα δικά σας προϊόντα. Χρησιμοποιήστε απλά και φθηνά συστατικά όπως ξύδι, μαγειρική σόδα και ελαιόλαδο και προσθέστε ένα αιθέριο έλαιο που σας αρέσει για να το κάνετε ευχάριστο. Αναζητήστε προϊόντα που έχουν πιστοποιηθεί από ανεξάρτητο ίδρυμα, όπως το Green Seal.
