ΠΕΡΙ ΗΛΙΟΥ ΚΑΙ ΗΛΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ … ΤΙ ΚΑΝΟΥΝ ΤΑ ΓΥΑΛΙΑ ΗΛΙΟΥ ΣΤΟΝ ΕΓΚΕΦΑΛΟ… ΤΟ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΑΡΘΡΟ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΣΚΟΠΟ ΝΑ ΤΑ ΒΑΛΕΙ ΜΕ ΚΑΝΕΝΑΝ, ΑΠΛΑ ΜΟΙΡΑΖΕΤΑΙ ΟΣΑ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΝΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΝΕΥΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ… ΕΣΕΙΣ ΕΧΕΤΕ ΤΗΝ ΕΥΘΥΝΗ ΓΙΑ ΤΟ ΤΙ ΘΑ ΚΡΑΤΗΣΕΤΕ…
Drmed Georgios Zois
Γυαλιά ηλίου: ο πιο ήπιος, κοινωνικά αποδεκτός τρόπος να απορρυθμίσεις τον εγκέφαλό σου… Το κεφάλι είναι το πιο εκτεθειμένο μέρος του σώματος στον ήλιο. Κι όμως, το μελάνωμα εκεί είναι εξαιρετικά σπάνιο.
Ο ήλιος – όταν υπάρχει ισορροπία – μόνο καλό κάνει. Κι όμως, κάποιος αποφάσισε να μας πει ότι το φως είναι επικίνδυνο και πρέπει να το μπλοκάρουμε με… γυαλιά ηλίου. Γιατί όμως αυτό δεν είναι απλά περιττό. Αλλά είναι και επικίνδυνο.
—
Τι κάνουν τα γυαλιά ηλίου στον εγκέφαλο;
Το φως του ήλιου που πέφτει στα μάτια (ιδίως το μπλε-φάσματος φως) μεταφέρεται μέσω των φωτοευαίσθητων γαγγλιακών κυττάρων στον υπερχιασματικό πυρήνα (SCN) του υποθαλάμου. Ο SCN είναι το “κεντρικό ρολόι” του σώματος. Από εκεί συγχρονίζονται:
Ο ύπνος (μέσω μελατονίνης),
Η διάθεση (μέσω σεροτονίνης, ντοπαμίνης),
Το άγχος και η φλεγμονή (μέσω κορτιζόλης),
Η ενδοκρινική λειτουργία (π.χ. ACTH, TSH, GH),
Η ανοσορρύθμιση, η μεταβολική ισορροπία, η αντικαρκινική επαγρύπνηση.
Με τα γυαλιά ηλίου:
Μπλοκάρεις τις φωτεινές εντολές. Ο εγκέφαλος νομίζει ότι βραδιάζει ή έχει συννεφιά. Η σεροτονίνη πέφτει → διάθεση, ενέργεια, νευροπλαστικότητα καταρρέουν. Η παραγωγή μελατονίνης απορρυθμίζεται → διαταραχή ύπνου και κιρκάδιου ρυθμού. Η έκκριση κορτιζόλης διαταράσσεται → φλεγμονή, αντοχή στο στρες, ανοσία. Το δέρμα δεν “προειδοποιείται” για έκθεση σε UV → καίγεται πιο εύκολα.
—
Η παθολογική κατάληξη της χρόνιας αποκοπής από το φως:
Αϋπνία, χρόνια κόπωση, δυσθυμία, κατάθλιψη.
Ανοσοκαταστολή – ειδικά σε περιόδους ηλιοφάνειας με… γυαλιά.
Μειωμένη σύνθεση βιταμίνης D, ακόμα και στοπικά στους οφθαλμούς.
Διαταραχή θερμορρύθμισης – δεν ενημερώνεται επαρκώς ο υποθάλαμος.
Μεταβολική δυσρύθμιση και πιθανή επιδείνωση σε προδιαβητικές καταστάσεις.
—
Το επιχείρημα με τα μελανώματα καταρρίπτεται:
Οι περισσότερες περιπτώσεις μελανώματος εντοπίζονται σε περιοχές που δεν βλέπουν σχεδόν ποτέ ήλιο: γλουτοί, ράχη, έσω μηροί. Το πρόσωπο και το τριχωτό της κεφαλής, αν και εκτεθειμένα καθημερινά, έχουν από τα χαμηλότερα ποσοστά. Η συσχέτιση του ήλιου με το μελάνωμα είναι στατιστικά ασθενής και όχι αιτιολογική.
—
Υπάρχουν περιπτώσεις που τα γυαλιά έχουν ιατρική θέση; Ναι:
Σε οδήγηση με έντονη αντηλιά.
Σε καταστάσεις φωτοφοβίας ή εκφύλισης της ωχράς κηλίδας.
Σε ανακλαστικές επιφάνειες όπως χιόνι, θάλασσα, τζάμια. Αλλά η καθημερινή χρήση από παιδιά και ενήλικες για “προστασία”, ακόμη και σε συννεφιά, δεν προστατεύει – απορρυθμίζει.
Η ουσία είναι απλή:
Το φως του ήλιου είναι ρυθμιστής ζωής. Μην το φοβάσαι. Μην το μπλοκάρεις χωρίς λόγο. Αντί να αποκόβεσαι από το φυσικό ρυθμό του κόσμου, συντονίσου. Άσε τον ήλιο να “μιλήσει” στον εγκέφαλό σου.
Σημείωση: Δεν τα γράφω για να δημιουργήσω φόβο ή “να τα βάλω” με βιομηχανίες. Δεν είμαι κατά της ιατρικής χρήσης ή της λογικής προστασίας. Απλώς μοιράζομαι όσα βλέπω να επιβεβαιώνονται στη νευροβιολογία και στην παθολογία. Εσείς, όπως πάντα, έχετε την κρίση και την ευθύνη να αποφασίσετε τι θα κρατήσετε.
—
Ιατρική και επιστημονική τεκμηρίωση:
Foster RG & Kreitzman L. Circadian Rhythms, Oxford University Press, 2017.
Holick MF. “Sunlight, UV-radiation, vitamin D and skin cancer”, Adv Exp Med Biol, 2014.
Cajochen C, et al. “Role of melanopsin in human circadian physiology”, Prog Brain Res, 2011.
LeGates TA, Fernandez DC, Hattar S. “Light as a central modulator of circadian rhythms, sleep and affect”, Nat Rev Neurosci, 2014.
Juzeniene A, et al. “Sun exposure and melanoma risk”, Cancer Lett., 2010.
Penev PD. “Light exposure and the sleep/wake cycle”, Physiol Behav., 2007.
Munteanu A et al. “The role of vitamin D in the eye”, Int J Mol Sci, 2022.